Hoe word je een AI-gedreven bedrijf?

1/ Hoe staan bedrijven momenteel tegenover AI?

Tegenwoordig maakt 50 tot 60% van de grote ondernemingen wereldwijd gebruik van AI, maar bij de meeste bedrijven blijft dat voorlopig beperkt tot experimenten, proefprojecten en proofs of concept. Door die experimentele aanpak is het momenteel nog uitdagend om veel economische waarde te genereren met AI, omdat bedrijven moeite hebben om de systemen daadwerkelijk te implementeren.

In de meeste gevallen wordt AI eerder tactisch dan strategisch gebruikt. Meestal ligt de focus op het verbeteren van processen en besluitvorming, wat grotendeels ook mogelijk is met behulp van analytics. Een andere voor de hand liggende, maar eerder bescheiden doelstelling is het automatiseren van banen, aangezien het steeds moeilijker wordt om gekwalificeerd personeel te vinden. Dergelijke minder ambitieuze en laagdrempelige AI-projecten zijn doorgaans succesvoller dan baanbrekende initiatieven.

Algemeen zien we een geleidelijke evolutie, waarbij datawetenschap, AI, analytics en zelfs automatisering steeds toegankelijker worden. Volgens Tom zal de opkomst van generatieve AI die evolutie alleen maar versnellen.

Financeprofielen behoren meestal niet tot de early adopters van analytics of AI. De meest gedreven gebruikers zijn wellicht marketingprofielen, gevolgd door afdelingen zoals supply chain en logistiek. Zelfs hr loopt voor op finance wat dat betreft. Typische AI-toepassingen binnen de financiële afdeling zijn prognoses, fraudedetectie (vooral in de financiële dienstensector), het optimaliseren van invorderingen, en interne en externe audits (bv. facturen vergelijken met invorderingen, afwijkingen detecteren).

2/ Hoe agressief gaan bedrijven aan de slag met AI?

Om na te gaan in welke mate bedrijven gebruikmaken van AI, baseerde Tom zich op het Deloitte-rapport 'State of AI in the Enterprise 2022'. Op basis van twee dimensies – het aantal volledig geïmplementeerde AI-toepassingen en de waarde die ze opleveren – konden de bedrijven min of meer gelijk verdeeld worden over 4 categorieën:

• 27% Transformers: hoge implementatiegraad en goede resultaten, maar zelfs de transformers zijn lang niet zo agressief als ze zouden kunnen zijn.
• 24% Pathseekers: hoewel hun implementatiegraad lager is, behalen deze bedrijven goede resultaten.
• 22% Underachievers: deze bedrijven hebben veel toepassingen geïmplementeerd, maar halen er weinig waarde uit.
• 28% Starters: lage implementatiegraad en weinig resultaat.

Een interessantere bevinding van dit onderzoek is dat de twee categorieën met goede resultaten AI gebruiken om te innoveren, terwijl dat bij bedrijven met weinig resultaten veel minder het geval is:

• 50% van de organisaties met goede resultaten gebruikt AI om nieuwe markten en segmenten aan te boren.
• 48% gebruikt AI om nieuwe producten, programma's en diensten te ontwikkelen en te verbeteren.
• 48% gebruikt AI om nieuwe businessmodellen mogelijk te maken.

3/ Wat zijn de kenmerken van AI-gedreven bedrijven?

Wereldwijd is minder dan 1% van de grote ondernemingen die AI gebruiken écht AI-gedreven. Die bedrijven doen het over het algemeen beter dan hun concurrenten op het gebied van groei en winstgevendheid. Ze hebben bovendien betere businessmodellen, nemen betere beslissingen, hebben betere relaties met klanten, bieden betere producten en diensten aan en hebben grotere marges. De bedrijven die aangehaald worden in het boek zijn geen digital natives, maar gevestigde ondernemingen, zoals Airbus, Anthem, Ping An en Capital One, die geconfronteerd worden met alle inherent organisatorische uitdagingen van bedrijfstransformaties, zeker als er sprake is van AI.

• Ze gebruiken AI in heel het bedrijf en hebben veel geïmplementeerde systemen (>10 tot >1000) op basis van verschillende technologieën.
• Ze gebruiken AI niet om bestaande manieren van werken te optimaliseren, maar om werkprocessen te veranderen en te verbeteren (Shell wil bv. het onderhoud aan raffinaderijen en pijpleidingen transformeren met behulp van drones en beeldherkenning met AI-systemen, zodat het veel minder tijd in beslag neemt om een hele raffinaderij te inspecteren).
• Ze hebben een groot aantal medewerkers die AI vlot beheersen en kunnen toepassen. Dankzij agressieve inspanningen om datawetenschap en automatisering te democratiseren, kunnen ook niet-technische medewerkers moeiteloos met AI werken.
• Ze focussen op grote hoeveelheden hoogwaardige en unieke data om te voorkomen dat ze dezelfde soort toepassingen implementeren als anderen.
• Ze engageren zich op lange termijn en doen grote investeringen.
• Ze hebben een framework voor ethische, betrouwbare AI (Unilever werkt bv. samen met een extern auditkantoor dat elke toepassing beoordeelt op eerlijkheid en transparantie).
• Ze hebben een goed gedefinieerde bestuursstructuur en veel getalenteerde medewerkers.

4/ Wat willen bedrijven bereiken door all-in te gaan?

• Nieuwe producten, diensten of businessmodellen ontwikkelen.
• De meest voorkomende doelstelling is niet alleen streven naar operationele verbetering, maar ook naar operationele transformatie.
• De minst voorkomende doelstelling is het creëren van nieuw (positief) klantgedrag. Een goed voorbeeld daarvan zijn verzekeringsmaatschappijen die hun klanten aansporen om veiliger te rijden.

Over Tom Davenport
Tom Davenport is professor Informatietechnologie en -management aan Babson College (VS). Door zijn pionierswerk op het gebied van procesinnovatie, analytics, big data en AI is hij wereldwijd uitgegroeid tot een gerenommeerde spreker en thought leader. Hij heeft 20 boeken geschreven of geredigeerd en heeft meer dan 250 artikelen in vooraanstaande academische publicaties op zijn palmares. Zijn werk wordt dan ook vaak getipt als 'must-read' of 'must-hear'. Met zijn baanbrekende inzichten wil hij bedrijven leren hoe ze analytics, big data en AI in hun voordeel kunnen gebruiken.

Meer leren over de kracht van digitale transformatie? Word lid.

Het Centre for Financial Leadership & Digital Transformation doet actiegericht onderzoek naar de financiële functie van morgen en fungeert tevens als een kennisplatform. Financiële leiders met de ambitie om een concurrerende en effectieve financiële afdeling of boekhoudkantoor te ontwikkelen, die technologie omarmen en die op de hoogte willen blijven van de meest recente technologische ontwikkelingen met invloed op de financiële functie, kunnen profiteren van ons unieke kennisplatform en onderzoek.

Ontdek meer