Menselijk kapitaal is sleutel maar ook grootste uitdaging voor succesvolle digitale transformatie

Online leertraject ‘Allemaal Digitaal’ helpt digitale goesting aanwakkeren

Dirk Buyens

Door Dirk Buyens

Professor of Human Resources Management

Sarah Quataert

Door Sarah Quataert

Senior Researcher, Human Resource Management

26 april 2023

Digitale transformatie is en blijft een uitdaging voor heel wat organisaties. Onderzoek toont aan dat het qua infrastructuur en technologie best wel goed loopt. Een vaak voorkomend struikelpunt is echter om ook alle medewerkers organisatiebreed mee te krijgen in het digitale verhaal. En net dat menselijk kapitaal kan een doorslaggevende factor zijn om een digitale transformatie te doen slagen op een duurzame manier. Om dat aan te pakken ontwikkelde Vlerick Business School met steun van het Europees Sociaal Fonds (ESF) en de Vlaamse Overheid ‘Allemaal Digitaal’, een online leertraject dat werknemers via 8 modules toelaat om op eigen tempo aan de slag te gaan met hun digitale groeimindset.

weg-insights-allemaal-digitaal-growth-mindset

Voorbij de technologie naar meer digitale goesting

De HR Barometer – een jaarlijks onderzoek van Vlerick Business School en Hudson bij HR-managers van de 200 grootste Belgische werkgevers – bevestigt jaar na jaar dat digitale transformatie hoog op de agenda staat. Ondanks het gevoel van prioriteit, blijkt de kennis om ermee aan de slag te gaan laag; HR-professionals missen concrete handvaten.

Sarah Quataert, Senior Researcher Human Resources aan Vlerick, licht de bredere context toe: “Mensen meekrijgen is een cruciale factor voor een geslaagde digitale transformatie, maar tegelijk een zeer grote uitdaging. Dat blijkt ook uit de Digital Economy and Society Index (DESI) die op basis van een uitgebreide set aan indicatoren nagaat hoe ver een land staat op vlak van digitale maturiteit en performantie. België blijkt het op wereldniveau over het algemeen zeer goed te doen. We staan op de 9de plaats inzake digitaal potentieel en performantie. Als we echter inzoomen op de meer menselijke dimensies zoals digitale vaardigheden scoren we een heel stuk minder. Digitale transformatie gaat immers veel verder dan louter infrastructuur en technologie. Je kan je strategie of processen digitaliseren, maar als je de mensen niet meekrijgt, zal je op het einde van de rit de vooropgestelde strategische bedrijfsdoelstellingen niet halen.”

Ontwikkeling van een digitale groeimindset

Iedereen binnen je bedrijf heeft een rol te spelen in het digitale transformatieverhaal. Wil je iedereen ook effectief aan boord van die digitale trein krijgen, dan moet je inzetten op het activeren van de digitale goesting en het ontwikkelen van een digitale groeimindset. Het aanbod aan initiatieven en tools om dat besef aan te wakkeren, is echter beperkt. ‘Allemaal Digitaal’ wil daar een antwoord op bieden.

Dirk Buyens, professor Human Resources aan Vlerick Business School: “De tool vertrekt vanuit het bottom-up creëren van meer digitale goesting en engagement. We willen mensen het duwtje in de rug geven dat ze nodig hebben om zelfzeker een actieve rol op te nemen in het digitale transformatieverhaal. Maar het gaat veel verder dan dat. Uit studies van het WEF en de OESO blijkt dat er op de werkvloer heel wat verandering op til is. Digitalisering verandert niet enkel ingrijpend de manier waarop we werken maar ook wat er precies verwacht wordt van medewerkers. Er komen nieuwe jobs bij en bestaande jobs veranderen. We evolueren van eerder transactionele jobs naar dynamische jobs waarbij mensen proactief zaken gaan opnemen die niet in de jobbeschrijving stonden op het moment van aanwerving. Dat vergt een fundamenteel andere skillset.”

Op eigen tempo richting digitale groei in 8 online modules

Allemaal Digitaal’ is een online leertraject dat kenniswerkers toelaat om op eigen tempo aan de slag te gaan met hun digitale groeimindset. Het traject bestaat uit 8 modules die op elkaar aansluiten, maar die je ook los kan combineren tot een traject op maat van je specifieke noden. De tool biedt werknemers concrete handvaten om hun loopbaan te sturen en meer impact uit te oefenen op digitalisatieprojecten. Dat gaat van meer affiniteit krijgen met digitale technologieën tot inzicht verwerven in hoe digitale transformatie je job en loopbaan beïnvloedt. Het finale doel is het digitaal zelfvertrouwen en de groeimindset van medewerkers verhogen.

Sarah Quataert: “De tool werd ontwikkeld op basis van kwalitatief onderzoek waarbij we heel wat HR-professionals, experten, vakbonden en werknemers geïnterviewd hebben. We hebben ook intensief samengewerkt met Baloise, VDAB en Vivo, en met UCB dat via design sprints en cocreatiesessies zelfs betrokken was bij de effectieve ontwikkeling. De eerste resultaten zijn veelbelovend. Bijna 8 op 10 deelnemers zou ‘Allemaal Digitaal’ aanraden aan anderen. Ze geven na afloop aan dat ze zich zelfzeker voelen om hun leerlessen en vaardigheden om te zetten in concrete acties. En hun digitale groeimindset bedraagt na afloop gemiddeld 81%.”

Komaf maken met digitale misvattingen

Tot slot biedt ‘Allemaal Digitaal’ ook tegengewicht voor enkele vaak gehoorde misvattingen rond het hebben van een digitale mindset.

1/ Mensen willen helemaal niet mee op de digitale trein

Uit het kwalitatieve onderzoek voorafgaand aan de tool blijkt dat er weinig actieve weerstand tegen digitalisering is. Wel zijn er veel mensen die er niet echt wakker van liggen of die er niet actief mee bezig zijn. Het komt er dus vooral op aan om deze grote groep van twijfelaars een duwtje in de rug te geven. Door hun digitale goesting aan te wakkeren, kunnen ze evolueren van een eerder passieve naar een meer actieve rol.

2/ Digitale transformatie is alleen voor C-level, IT en technische experten

Onderzoek toont aan dat iedereen een rol kan en moet spelen, al zijn die rollen natuurlijk wel anders. De ene rol zal substantiëler zijn dan de andere, maar in sé kan iedereen een steentje bijdragen op zijn/haar manier.

3/ Je kan een oude beer niet leren dansen

Het idee leeft dat werknemers met iets meer anciënniteit minder geneigd zijn tot (digitale) verandering. Zo zwart/wit is het echter niet. Iedereen kan een rol spelen, maar de speelruimte, verwachtingen en actieve bijdrage kunnen wel variëren van persoon tot persoon.  

4/ Iedereen beschikt reeds over de juiste digitale skills om mee te zijn

Zeker naar schoolverlaters toe, kan het een valkuil zijn om ervan uit te gaan dat een digitale mindset vanzelfsprekend en organisch is. Uit de feedback van jongere deelnemers aan ‘Allemaal Digitaal’ blijkt dat ook zij op zoek zijn naar handvaten om met digitale transformatie aan de slag te gaan in hun organisatie. Het blijft voor HR dus belangrijk om iedereen tijd en ruimte te geven om opleidingen te volgen.

5/ Technische training aanbieden is voldoende om digitale skills te ontwikkelen

Uit het project blijkt dat louter technische skills ontwikkelen onvoldoende is. Deze zijn vaak ook vergankelijker. Je moet tegelijk ook investeren in meer generieke skills zoals mindset, cultuur, autonomie, samenwerking en levenslang leren om mensen op duurzame manier mee te krijgen. Het is een en-en-verhaal.

Neem contact op!

Sarah Quataert

Sarah Quataert

Senior Researcher