Wat betekenen bedrijfsecosystemen voor je onderneming en hoe beïnvloeden ze je rol als leider?

Onlangs kondigden twee Belgische telecomreuzen, Telenet en DPG Media, een intensieve strategische samenwerking aan om het hoofd te bieden aan de toenemende concurrentie van wereldspelers als Netflix, Disney + en Apple TV. Zulke strategische partnerschappen zijn niet nieuw. Denk maar aan de samenwerking tussen Douwe Egberts en Philips, die uiteindelijk geleid heeft tot de lancering van de Senseo-koffiemachine. Dergelijke strategische samenwerkingsverbanden bestaan meestal uit duidelijk omlijnde en geformaliseerde projecten en ook de juridische afdelingen zijn nauw betrokken bij de afbakening van het partnerschap.

De wereld verandert echter in sneltempo. En hetzelfde geldt voor de manier waarop organisaties samenwerken. De strategische agenda van CEO’s wordt meer en meer bepaald door veranderende klantenverwachtingen, toegenomen regelgeving, nieuwe technologieën en de maatschappelijke risico’s die gepaard gaan met de globalisering. Deze evoluties dwingen organisaties om na te denken over de manier waarop ze partnerschappen aangaan.

Vroeger richtten organisaties zich op een selectief aantal strategische partners, zorgvuldig gekozen op basis van strategische ‘fit’ en complementariteit. Vandaag brengen bedrijven echter steeds vaker een veel grotere groep partners en stakeholders samen in meer organische en evoluerende samenwerkingsverbanden of ‘ecosystemen’. Deze continu veranderende netwerken van stakeholders (dienstverleners, maatschappelijke partners, leveranciers, distributeurs, klanten, overheden, concurrenten enz.) bundelen de krachten om producten of diensten te ontwikkelen en/of aan te bieden via samenwerking én via concurrentie.

Bedrijfsecosystemen ontstaan meestal als antwoord op complexe uitdagingen waar één organisatie alleen niet tegen opgewassen is. Deze uitdagingen kunnen variëren van het optimaliseren van de klantenervaring tot meer maatschappelijke uitdagingen zoals gezondheidszorg, intercommunaal afvalbeheer of de zoektocht naar personeel in de war for talent. Dit ecosysteemdenken wordt ook steeds vaker toegepast in een commerciële context. De bekendste commerciële toepassing ervan is wellicht Alibaba, een e-commerceplatform dat goederenleveranciers en klanten samenbrengt en deze dienst heeft gecommercialiseerd. Andere voorbeelden zijn TripAdvisor, Booking.com, Airbnb, Amazon en Bol.com.

Ecosystemen afdoen als een hype en de mogelijkheden ervan negeren kan je bedrijf duur te staan komen. Zo had retailketen Blokker, die in zijn hoogdagen 2825 fysieke winkels had, in 2012 de unieke kans om het inmiddels erg succesvolle e-commerceplatform Bol.com over te kopen. Blokker heeft deze kans laten liggen omdat het niet geloofde in e-commerce en de kracht van ecosystemen. Hierdoor miste het niet alleen de kans om zijn eigen e-commerceactiviteiten te ontwikkelen, maar ook om een succesvolle platformorganisatie uit te bouwen. Deze beslissingen brachten Blokker in ernstige financiële moeilijkheden, die tot verschillende reorganisaties hebben geleid. Dergelijke voorbeelden tonen aan dat ecosysteemdenken geen gimmick is, maar een essentieel onderdeel van ondernemen.

Toch is het net zo belangrijk om niet impulsief in een ecosysteem te stappen zonder zorgvuldig na te denken over de doelstelling ervan. Een dergelijke samenwerking kan je organisatie immers in gevaar brengen. Het is van groot belang om niet alleen te kijken naar de kansen die ecosystemen bieden, maar ook naar de uitdagingen die ermee gepaard gaan. Op welke manier heeft jouw organisatie baat bij ecosysteemdenken? Welke triggers kunnen je organisatie ertoe aanzetten om aan de slag te gaan met je ecosysteem? En hoe wordt een dergelijke samenwerking het beste gestructureerd?

De antwoorden op deze vragen vind je in de whitepaper ‘Business Ecosystems: what do they mean for your company? And how do they impact your role as a leader?’. De whitepaper is gebaseerd op interviews met de tien partners van ons Centre for Excellence in Leading Adaptive Organisations – dat tot doel heeft organisaties te helpen beter om te gaan met een dynamische en snel veranderende omgeving – en op interviews met experts ter zake.